Ayrımcılık Yasağı Evin Bekar, Öğrenci vs. Sebeple Kiralanmaması

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Taşınmazın Bekara Ya Da Öğrenciye Uygun Değildir Gerekçesi ile Kiralanmamasını Ayrımcılık Yasağı İhlali Olarak Değerlendirmiştir. Bu Yüzden Emlakçı ile Ev Sahibine İdari Para Cezası Uygulanmasına Karar Vermiştir.

Kiralık ilanlarının yayımlandığı bir internet sitesinde kendisine uygun gördüğü ilana başvuran bir kişi, taşınmazın bekara ya da öğrenciye kiralanmayacağı gerekçesi ile geri çevrilmiştir. Kişinin şikayeti üzerine inceleme yapan T.İ.H.E.K, ilanda yer alan bekara ya da öğrenciye uygun değildir ibarelerini ayrımcılık yasağı ihlali olarak değerlendirmiştir. Bunun üzerine T.İ.H.E.K, hem kiraya verene hem de kiraya verenin bekara ya da öğrenciye kiralama şeklindeki talimatını yerine getiren emlakçıya iştirak sebebiyle idari para cezası uygulamıştır.

Ev sahibi malik her ne kadar yeni kiracısının da bekar bir birey olduğunu ifade etmiş olsa da 20.12.2021 tarih ve 5248 sayı ile kayda alınan dilekçesindeki ifadeleri “.. Söz konusu dairemden çıkan kiracı memur idi. Evimi hor kullandığı için B. Bey’e bekar ve öğrenci istemediğimi kesin bir dil ile belirttim.” şeklindedir. Ev sahibi malikin emlakçı B.O.’ya “bekar ve öğrenci” kişilere ev vermeyeceği yönünde talimat verdiği, daha sonra bu talimatı geri aldığına dair herhangi bir husus belirtmediği ve Kurumumuza bu talimatın geri alındığına dair herhangi bir bilgi sunmadığı, emlakçının da bu talimat doğrultusunda başvurucuya bahsi geçen evi kiralama hizmetini sunmadığı anlaşılmıştır. Türkiye’nin taraf olduğu birçok insan hakları sözleşmesinde ayrımcılık yasaklandığı gibi 6701 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde de medeni hal temelinde ayrımcılık yasaklanmıştır. Bu nedenle, maliki olduğu evin üzerindeki yetkisini hukuk düzeninin sınırları içerisinde kullanmış olduğundan söz edilemeyen ev sahibi İ.Ş.’nin ayrımcılık yasağını ihlal ettiği kanaatine varılmıştır.

Ayrımcılık yasağı ihlaline birden fazla kişi iştirak ederse iştirak edenlere de fail olarak idarî para cezası verilir. Emlakçı da ayrımcılığa konu ibareleri (öğrenciye, bekara, bayana uygun değildir vs.) ekleyerek ilan verdiğinden emlakçı hakkında da idari para cezası uygulanmıştır.

Bu çerçevede emlak yetkilisinin kendisine verilen talimatı uyguladığı gerekçesini öne sürmesi ayrımcılık talimatının uygulandığı tespitini değiştirmemekle birlikte muhatap 1 B.O.’nun 01.10.2021 tarih ve 3553 sayı ile kayda alınan dilekçesinde de ifade edildiği üzere öğrenciye ya da bekâra uygun bir daire olduğunda ilanın üzerine yazılarak belirtilmesi, söz konusu ilanda da “bekara ya da öğrenciye uygundur” ibaresinin mevcut olmaması ve bu sebeple evin başvurucu için uygun olmadığının değerlendirilmesi, objektif bir temele dayanmamaktadır. Emlakçı, geçmişte de kendisi tarafından verilen kiralık daire ilanlarında öğrenciye ya da bekara ev kiralanmasına aracılık edildiğini ve ayrımcılık yapma amacı gütmediğini öne sürerek “bekara uygun”, “öğrenciye uygun” ibarelerinin yer aldığı daha önceki ilanlarının çıktılarını paylaşsa da somut olayda başvurana yönelik muamele, farklı bir muamele olma özelliğini yitirmemektedir.

5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “İştirak” başlıklı 13’üncü maddesinin birinci ve üçüncü fıkraları şu şekildedir: “Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir.” “Kabahate iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir. Kabahatin işlenişine iştirak eden kişi hakkında, diğerlerinin sorumlu olup olmadığı göz önünde bulundurulmaksızın idarî para cezası verilir.” Mezkur Kanun hükmünde ilgili hususlara vurgu yapıldığı üzere kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verileceği belirtilmiştir (TİHEK 2021/229 sayılı Kurul Kararı, para.25).

 Bütün bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, başvuranın medeni hali nedeniyle ayrımcı bir muamele maruz kaldığı dolayısıyla da eşit muamele ilkesi ile ayrımcılık yasağının ihlal edildiği kanaati hâsıl olmuştur.

Muhataplar hakkında ……. TL İDARİ PARA CEZASI UYGULANMASINA OY BİRLİĞİYLE, karar verildi. (Başvuru Numarası : 2021/935 / Karar Numarası : 2022/142)

Ayrımcılık Yasağını İhlal Eden Bir Durumla Karşılaşırsanız Ne Yapmalısınız ?

Buna benzer şekillerde (örneğin sadece bayana kiralanır veya bayana kiralanmaz) bir ayrımcılığa maruz kalmışsanız https://www.tihek.gov.tr/pages/basvurular adresinden elektronik olarak ayrımcılık yasağının ihlali başvurusunda bulunabilirsiniz. Ayrıca illerde valilikler veya ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvuru yapılabilmektedir. Valilik veya kaymakamlıklar, başvuruyu tarih ve sayı vermek suretiyle kayıt altına aldıktan sonra varsa ekleriyle birlikte en geç üç iş günü içinde doğrudan Kuruma gönderir. Başvuru dilekçeleri Kuruma elden verilebileceği gibi posta, elektronik posta veya faks yoluyla da gönderilebilir. Fakat faks veya elektronik posta yoluyla yapılan başvurulara ait dilekçe asılları, on beş gün içinde Kuruma gönderilmedikçe başvuru geçerli sayılmaz. (Kayıtlı elektronik posta yoluyla yapılan başvurularda bu şart aranmamaktadır.)

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Bayana ve Aileye Uygundur İfadelerini İçeren İlanları Da Ayrımcılık Yasağı İhlali Olarak Değerlendirmiştir

Sonuç olarak ayrımcılık yasağı ihlali her türlü davranışla yapılabilir. Bu konuda bir sınırlama mevcut değildir. Bu nedenle her somut olaya göre durum değerlendirilmelidir. Örneğin sadece memura, doktora kiralanır gibi ibareler de ayrımcılık yasağını ihlal edecektir.