Tüm Detaylarıyla Poliçede İbraz ve Ödeme
Poliçede, belirli bir günde veya düzenlenme gününden ya da görüldükten belirli bir süre sonra ödenecek bir poliçenin hamili, poliçeyi ödeme gününde veya onu izleyen iki iş günü içinde ödenmek üzere ibraz etmelidir. Borcun ödenebilmesi için muaccel olması şarttır. Bu poliçe için de geçerlidir. Muacceliyet tarihi görüldüğünde ödenecek poliçe haricinde vade tarihidir. Görüldüğünde ödenecek poliçede ibraz tarihidir. Ödeme günü ile vade farklı olabilir çünkü ödeme iş gününde yapılmalıdır. Örneğin vade Cumartesi veya Pazar ise ödeme Pazartesi gününe kayar.
Poliçenin ödenebilmesi için muaccel olduğu gün yani vadesinde ibraz edilmesi gerekir. İbraz muhataba veya araya giren kişiye yapılır. Poliçenin aslının muhataba sunulması gerekir. Poliçenin fotokopisi ya da noter tasdikli sureti ibraz edilemez. Senet iptal edilmişse mahkeme kararıyla başvurulabilir. Nama yazılı poliçelerde TK 657/2 uyarınca senet ibraz edilmeden ödeme talep edilebilir. İlgili kanun maddeleri;
T.T.K. MADDE 708– (1) Belirli bir günde veya düzenlenme gününden ya da görüldükten belirli bir süre sonra ödenecek bir poliçenin hamili, poliçeyi ödeme gününde veya onu izleyen iki iş günü içinde ödenmek üzere ibraz etmelidir. (2) Poliçenin bir takas odasına ibrazı, ödeme için ibraz yerine geçer.
T.T.K. MADDE 709– (1) Muhatap, poliçeyi öderken hamil tarafından bir ibra şerhi yazılarak poliçenin kendisine verilmesini isteyebilir. (2) Hamil kısmi ödemeyi reddedemez. (3) Kısmi ödeme hâlinde muhatap bu ödemenin poliçe üzerine yazılmasını ve kendisine bir makbuz verilmesini isteyebilir.
T.T.K. MADDE 657– (1) Aksine özel hükümler bulunmadıkça nama yazılı senetler, hamile yazılı senetlere ilişkin hükümlere göre iptal olunur. (2) Borçlu, senette ilanların sayısını azaltmak veya süreleri kısaltmak suretiyle iptal için daha basit bir usul öngörebileceği gibi, alacaklı kendisine senedin iptal ve borcun ödendiğini gösteren, resmen düzenlenmiş veya usulen onaylanmış bir belge verdiği takdirde, senet ibraz edilmeksizin ve iptaline karar verilmeksizin de geçerli olmak üzere ödemek hakkını da saklı tutabilir.
Poliçede İbraz Yeri Neresidir ?
Ödeme yeri kural olarak muhatabın yerleşim yeridir. İbraz ödeyecek kişinin ticaret yerinde böyle bir yer yoksa meskeninde yapılır. Bu yerin dikkatle araştırılması gerekir. Araştırma posta idaresi veya zabıta tarafından yapılır. Buradan da sonuç çıkmazsa başka araştırma yapmaya gerek yoktur. Borçlu bulunamamış demektir ve ödememe protestosu düzenlenerek rücu haklarını kullanmak gerekir.
Poliçede İbraz Zamanı ve Ödeme
Belirli vadeli poliçelerde düzenleme tarihinden belirli süre sonra, görüldükten belirli süre sonra ödenecek poliçelerde senet vade günü veya onu izleyen iki iş günü içinde; görüldüğünde vadeli poliçede ise düzenleme tarihinden itibaren 1 yıl içinde ödeme için ibraz edilmelidir. İbraz süreleri uzatılmış veya kısaltılmışsa bu sürelere uyulur.
Görüldüğünde ödenecek poliçe T.T.K. MADDE 704– (1) Görüldüğünde ödenmek üzere düzenlenen poliçe ibrazında ödenir. Böyle bir poliçenin düzenlenme gününden itibaren bir yıl içinde ödenmesi için ibrazı gerekir. Düzenleyen bu süreyi kısaltabileceği gibi, daha uzun bir süre de belirleyebilir. İbraz süreleri cirantalar tarafından kısaltılabilir. (2) Düzenleyen, görüldüğünde ödenecek bir poliçenin belirli bir günden önce ödenmek üzere ibraz edilmeyeceği hakkında şart koyabilir. Bu takdirde ibraz süresi o tarihten başlar.
Poliçenin düzenlenme yeri ile ödeme yeri arasında takvim farkı varsa ne olacak ? Bu durum Türk Ticaret Kanunu’nun 707. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre belirli bir günde ödenecek bir poliçenin düzenlenme yeri ile ödeme yeri arasında takvim farkı bulunduğu takdirde, vade, ödeme yerinin takvimine göre belirlenmiş sayılır. Takvimleri farklı olan iki yer arasında düzenlenen bir poliçe, düzenlenme gününden belirli bir süre sonra ödenecekse, düzenlenme günü, ödeme yerindeki takvim gününe dönüştürülmek suretiyle vade hesap edilir. Poliçelerin ibraz sürelerinin hesabında da birinci ve ikinci fıkra hükümleri uygulanır. Poliçedeki bir kayıttan veya poliçenin içeriğinden, amacın başka olduğu anlaşılırsa, bu madde hükümleri uygulanmaz.
Poliçeyi İbraz Etmenin Sonuçları
Poliçe ödenmişse kambiyo ilişkisi ve senet dolayısıyla doğmuş sorumluluklar son bulur. Poliçe ödenmemişse ibraz, kabul etmiş muhatabı temerrüde düşürür. İbraz rücu edebilmenin ilk şartıdır. Hamil ödenmeme dolayısıyla poliçe sorumlularına rücu edebilmek için kural olarak ödememe protestosu çekmekle yükümlüdür (Protestodan muafiyet söz konusu değilse.) Rücu edebilmek için ilk şart ibraz ikinci şart protestodur. Muhatap defide bulunmuşsa definin niteliğine göre sonuç doğar.
Poliçede Ödeme Yapılması ve Sonuçları
Muhatap poliçeyi öderken hamil tarafından bir ibra şerhi yazılarak poliçenin kendisine verilmesini isteyebilir. Hamil kısmi ödemeyi reddedemez. Hamil poliçe bedelinin bir kısmını oluşturan bedeli kabul eder ve geri kalan kısım için usulüne uygun olarak poliçeden sorumlu olanlara başvurur. Kısmi ödemede bulunan muhatap bu ödemenin poliçe üzerine işaret edilmesini ve kendisine bir makbuz verilmesinin hamilden isteyebilir. Hamil şartlı ödemeyi reddedebilir.
T.T.K. MADDE 709– (1) Muhatap, poliçeyi öderken hamil tarafından bir ibra şerhi yazılarak poliçenin kendisine verilmesini isteyebilir. (2) Hamil kısmi ödemeyi reddedemez. (3) Kısmi ödeme hâlinde muhatap bu ödemenin poliçe üzerine yazılmasını ve kendisine bir makbuz verilmesini isteyebilir.
Poliçede Vadeden Önce Ödeme Yapılması
Poliçede vadeden önce ödemenin kabul edilmesi zorunlu değildir. Riski muhatap taşır. Vadeden önce ödeyen muhatap bunun sorumluluğunu taşır.
T.T.K. MADDE 710– (1) Poliçenin hamili, vadeden önce ödemeyi kabulle yükümlü değildir. (2) Vadeden önce ödeyen muhatap, bundan doğacak tehlike kendisine ait olmak üzere hareket etmiş olur. (3) Hile veya ağır bir kusuru bulunmadıkça poliçeyi vadesinde ödeyen kişi borcundan kurtulur. Ödeyen kişi, cirolar arasında düzenli bir teselsülün bulunup bulunmadığını incelemekle yükümlü ise de cirantaların imzalarının geçerliliğini araştırmak zorunda değildir.
Poliçede Tevdi
Bir poliçenin belirli bir günde ödenmesi gerekiyorsa ve T.T.K. m. 708 gereğince poliçe vade günü ya da onu izleyen 2 iş günü içinde muhataba ibraz edilmezse borçlu, masraf ve hasar hamile ait olmak üzere, poliçe bedelini notere tevdi edebilir. Görüldüğünde vadeli poliçede bedel tevdi edilemez.
T.T.K. MADDE 712– (1) Bir poliçe 708 inci maddede öngörülen süre içinde ödeme için ibraz edilmediği takdirde borçlu, gideri ve riski hamile ait olmak üzere poliçenin bedelini bir bankaya tevdi edebilir.
Poliçede Ödeme Yapmanın Sonuçları
Muhatabın poliçeyi ödemesi ile poliçeden doğan bütün haklar düşer.
Poliçede Başvurma Rücu Hakkı
Poliçede başvurma hakkı T.T.K. m. 713’de düzenlenmiştir. Buna göre vadede poliçe ödenmemişse hamil, cirantalara, düzenleyene ve poliçe dolayısıyla taahhüt altına girmiş olan diğer kişilere başvurabilir. Hamil; kabulden tamamen veya kısmen kaçınılmış, poliçeyi kabul etmiş olsun olmasın, muhatap iflas etmiş veya bir ilamla ispatlanmamış olsa da sadece ödemelerini tatil etmiş veya aleyhindeki herhangi bir icra takibi semeresiz kalmış veya kabul için arz edilmesi menedilen bir poliçenin düzenleyeni iflas etmiş olursa vadenin gelmesinden önce de aynı başvurma hakkını haizdir.
Bu maddedeki diğer kişiler ibaresi avalistlerdir. Başvurma hakkının kullanılması için bu sebeplerde protesto çekmeye gerek yoktur. Protestosuz, masrafsız kaydı varsa yine protesto çekmeye gerek yoktur. Ayrıca iflas durumunda iflas kararı da protesto yerine geçiyor. Görüldüğünde ödenecek poliçelere görülüp tarih atılmamışsa hamil notere gidip tarih attırmalıdır. Muhatabın imzası kabul anlamını taşıyor.
Dönüş yolunda poliçe: Başvuru hakkına haiz olan hamil ya da hamile ödeyip poliçeyi iktisap etmiş olan kişi, başvuru hakkına sahip olduğu kişilere sıra gözetmeksizin başvurabilir. Çünkü hamile karşı olan sorumluluk müteselsildir.
T.T.K. MADDE 724– (1) Bir poliçeyi düzenleyen, kabul eden, ciro eden veya o poliçeye aval veren kişiler hamile karşı müteselsil borçlu sıfatıyla sorumludurlar. (2) Hamil, bunların borçlanmadaki sıraları ile bağlı olmaksızın her birine veya bunlardan bazılarına ya da hepsine birden başvurabilir. (3) Poliçeden dolayı borç altına girmiş olup da poliçeyi ödemiş bulunan herkes aynı hakkı kullanabilir. (4) Hamil borçlulardan yalnız birine başvurmakla, diğer borçlularla ilk önce başvurduğu borçludan sonra gelenlere karşı haklarını kaybetmez
Sorumlulardan birine dava açılması, takip yapılması sonra gelene müracaat hakkını düşürmez. Yani sorumlulardan biri aleyhine dava açılması diğerlerine karşı olan dava hakkını düşürmez. Poliçeyi ödeyen başvuru borçlusu kendisinden sonra gelen ciroları silebilir. Yani kendisinden sonra gelenleri borçtan kurtarır.
Silme, poliçenin tatmin edilmiş alacaklılarından birinin senedi tekrar ibrazına engel olur. Silme zorunluluk değildir. Müracaat alacaklısı silmeden de rücu edebilir. Kabul etmiş muhatap 1. dereceden sorumludur. Cirantalar 2.derece sorumludur.
T.T.K. MADDE 727– (1) Kendisine başvurulan veya başvurulması mümkün olan borçlu, başvurma konusu olan bedeli ödeyince, poliçe ve protesto belgesinin ayrıca doldurulacak bir makbuz ile birlikte kendisine verilmesini istemek hakkını haizdir. (2) Poliçeyi ödemiş olan her ciranta, kendi cirosunu ve kendisinden sonra gelen borçluların cirolarını çizebilir.
Poliçede Ödeme İçin Başvuran Hamil Başvurduklarında Neleri İsteyebilir ?
Poliçede hamil başvurma yoluyla poliçenin kabul edilmemiş veya ödenmemiş olan bedelini ve şart kılınmışsa işlemiş faizi (anapara kapital faiz), vadenin gelmesinden itibaren işleyecek faizi (gecikme faizi), protestonun ve hamil tarafından tebliğ olunan ihbarların giderleriyle diğer giderleri ve poliçe bedelinin binde üçünü aşmamak üzere komisyon ücretini, isteyebilir. Başvurma hakkı vadenin gelmesinden önce kullanılırsa, poliçe bedelinden bir iskonto yapılır. Bu iskonto başvurma tarihinde hamilin yerleşim yerinde geçerli olan resmî iskonto oranına göre hesap edilir. (T.T.K. m. 725)
Hamilin başvuru hakkının içeriği kısaca: BEDEL+FAİZ+GİDERLER+KOMİSYON
Poliçede Ödeme Yapan Kişi Neleri İsteyebilir ?
Poliçe bedelini ödemiş olan kişi kendisinden önce gelen borçlulardan; ödemiş olduğu tutarın tamamını, ödeme tarihinden itibaren bu tutarın faizini, yaptığı giderleri ve poliçe bedelinin binde ikisini aşmamak üzere komisyon ücretini, isteyebilir. (T.T.K. m. 726)
Retret Nedir ?
Bizim uygulamamızda yok. İngilizce regretten geliyor. Bu poliçe muhatabın yerleşim yerinde ve görüldüğü anda ödenir. Uygulamada görülmeyen retret diye bir kavram var. Ciranta kendisine başvurulduğu takdirde ödemek yerine yeni bir poliçe düzenleyebilir. Başvuru hakkı sahibi kendisine karşı sorumlu olan kişilerden biri üzerine çekilecek yeni bir poliçeyle ödemeyi gerçekleştirmiş olur. Bu poliçenin muhatabın yerleşim yerinde ve görüldüğünde ödenmesi gerekir. Sadece görüldüğünde ödemeli poliçede oluyor yani.
Poliçede Protesto
Poliçede protesto; protestoyu çeken ve kendisine protesto çekilen kişilerin adlarını veya ticaret unvanlarını, kendisine protesto çekilen kişinin, poliçeden doğan taahhüdünü yerine getirmeye davet edildiği hâlde, taahhüdünü ifa etmemiş, kendisi bulunamamış veya ticaret yerinin ya da konutunun belirlenememiş olduğuna ilişkin bir şerhi, sözü geçen davetin yapıldığı veya davet teşebbüsünün sonuçsuz kaldığı yer ve güne ait bir şerhi ve protestoyu düzenleyen noterin imzasını içerir. Kısmi ödeme protestoda belirtilir. Kabul için kendisine bir poliçe ibraz edilmiş olan muhatap, poliçenin ertesi günü tekrar ibrazını istemiş ise bu durum da protestoya yazılır. (T.T.K. m. 716)
Haksız protesto çekilmesi halinde senet borçlusu maddi ve manevi tazminat davası açabilir. Protesto çekilmezse başvuru hakkı kaybolur. Protesto sakatsa yine de geçerlidir.
Protestonun çekilmesine gerek olmadığı haller: Düzenleyen, poliçeyi kabul için ibraz edilmeyeceğini belirtmişse, düzenleyen veya cirantalar kabul etmeme nedeni ile sorumu olmayacaklarını şart koşmuşlarsa protesto çekmeye gerek yoktur. Cirantalar protestosuzluk kaydı koyarsa sadece o cirantaya çekmemize gerek yok.
İradi olarak protestodan muaflık: Düzenleyen, gidersiz/protestosuzluk kaydını koymuşsa protesto çekmeye gerek yoktur. Bu kayıt senet üzerinde olmalı.
Protestodan muafiyet kaydı ibrazdan muafiyet demek değildir.
Kanunen muafiyet: Mücbir sebep, iflas gibi haller.
İhbar: Poliçenin kabul edilmemesi ödenmemesi durumunda ihbar edilmeli.
Başvurma hakkını düşüren haller: Süresinde poliçenin ibraz edilmemiş olması, süresinde poliçenin çekilmemiş olması durumunda başvurma hakkı yitirilir.
Başvurma hakkının düşmesi
T.T.K. MADDE 730– (1) Hamil;
a) Görüldüğünde veya görüldükten belirli bir süre sonra ödenmesi şart olan poliçeyi ibraz,
b) Kabul etmeme veya ödememe protestosunu düzenleme,
c) “Gidersiz iade olunacaktır” kaydının bulunması hâlinde, poliçeyi ödeme amacıyla ibraz,
için belirli süreleri geçirirse, kabul eden kişi hariç olmak üzere, cirantalara, düzenleyene ve diğer borçlulara karşı sahip olduğu hakları kaybeder.
(2) Hamil, kabul amacıyla ibraz edilmesi için düzenleyenin verdiği süreye uymazsa, kabul etmeme ve ödememe sebebiyle başvuru haklarını kaybeder; meğerki, düzenleyicinin yalnız kabule ait sorumluluğu istisna etmek istediği kayıttan anlaşılsın.
(3) Ciroda ibraz için bir süre şart kılınmışsa ancak ciranta bu süreyi ileri sürebilir.
Popüler Videolar
Türkiye’de En Çok İşlenen Suçlar
“Ataput” İfadesi Atatürk’e Hakaret Olarak Kabul Edilmiştir
İkinci Kez Suç İşleyenlere Koşullu Salıverilme İmkanı Getirilmesi Sakıncalı Olabilir
Cezaevlerinde Bulunan Yabancı Uyruklu Hükümlü Sayısı ve Yabancı Uyruklu Hükümlülerin En Çok İşlediği Suçlar
Kasten Öldürme Suçunun En Çok İşlendiği İller ve Bölgeler
Davalar Neden Çok Uzun Sürüyor ?
Cezaevlerindeki Kadın ve Erkek Sayısı
Popüler Yazılar
Bir yanıt yazın